جعبه‌ي يادگيري لايتنر

يکي از روش هاي مؤثر يادگيري مطالب ،استفاده از جعبه‌ي لايتنر است.

در اين جا نحوه‌ي کار با اين جعبه را توضيح مي‌‌دهيم و اميدواريم شما با استفاده از اين ابزار ساده و سودمند،بر يادگيري خود بيفزائيد و در زمان محدودتر با کيفيت بهتر مطالب بيش‌تري را به خاطر بسپاريد.

اين وسيله توسط محقق اتريشي ” سباستين لايتنر” طراحي شده است و مطالب را از حافظه‌ي کوتاه مدت شما به حافظه‌ي بلند مدت منتقل مي‌‌نمايد. يادگيري به کمک اين روش شما را از تکرار مطالب بي نياز مي‌‌سازد. همين امر يادگيري را شيرين و جذاب مي‌‌کند.

اساس علمي  جعبه‌ي يادگيري لايتنر:

اين وسيله بر اساس تجارب روان شناسي و تربيتي زير طراحي شده است:

1. اگر انسان يک مطلب يا مفهوم را به خوبي فرا بگيرد بعد از يک روز تا يک هفته تقريباً ۴۵% آن را فراموش مي‌‌کند و بعد از يک ماه ۸۰% آن را فراموش مي‌‌کند. به اين ترتيب فقط ۲۰% مطلب وارد حافظه‌ي درازمدت مي‌‌شود. جعبه‌ي لايتنر برنامه را به گونه اي تنظيم مي‌‌کند تا با بيش‌ترين تکرار در قسمت خطرناک منحني فراموشي،مطالب به حافظه‌ي دراز مدت هدايت شود.
2. قانون يادگيري اسکينر: بر اساس اين قانون هرگاه بعد از هر عملي پاداش دريافت شود، انجام آن عمل تشديد خواهد شد. امتياز بيش‌تر، پاداش موفقيت در بازي است. اين امتياز شما را علاقمند مي‌‌کند تا کماکان، با شدت بيش‌تري به بازي ادامه دهيد.

اين خاصيت در جعبه‌ي يادگيري لايتنر استفاده شده است، يعني فرد تنها زماني به قسمت بعدي مي‌‌رود که مطلب را آموخته باشد، اين عمل درست مانند امتياز دادن، فرد را به ادامه‌ي فرايند يادگيري تشويق مي‌‌کند.

مزاياي اين وسيله:

1. از تکرارهاي غير ضروري جلوگيري مي‌‌کند: شما براي آنکه مطلبي را از حافظه‌ي کوتاه مدت به بلند مدت منتقل کنيد نيازمند تکرارهاي مکرر هستيد. وقتي صفحه اي را براي چندمين بار مطالعه مي‌‌کنيد، مجبوريد مطالبي را نيز که قبلا آموخته ايد مجددا مرور کنيد. در صورتي که ديگر لزومي به تکرار نيست و تکرار بي جهت آن‌ها باعث اتلاف وقت و انرژي، بي حوصلگي و در نتيجه دل زدگي شما مي‌‌شود. اما جعبه‌ي لايتنر فقط مطالب چموش و رام نشدني را شکار کرده و ما را وادار به تکرار آن‌ها مي‌‌کند.
2. اگر شما روند يادگيري را براي مدتي رها سازيد، هيچ اختلالي در کار يادگيري ايجاد نمي شود جز آنکه مجبور مي‌‌شويد کارت‌ها را بار ديگر مرور کنيد. البته توصيه ما اين است که کار را به طور منظم ادامه دهيد.
3. با گرفتن امتياز و مشاهده پيوسته موفقيت ، يادگيري براي شما از عملي خسته کننده به يک بازي لذت بخش و دل‌نشين تبديل مي‌‌شود.

چگونه از جعبه‌ي لايتنر استفاده کنيم:

جعبه‌ي لايتنر يک قوطي در باز است که از پنج قسمت تشکيل مي‌‌شود.

عرض قسمت هاي مختلف به ترتيب ۱۵,۸,۴,۲,۱ واحد است. اين جعبه را مي‌‌توانيد خودتان با مقوا، جعبه يا قوطي هاي پودر لباس شويي ، کفش و… درست کنيد، يا اينکه از بازار تهيه نمائيد.

اين روش را مي‌‌توانيد براي يادگيري لغات زبان انگليسي،فارسي و يا هر فرمول يا مطالب درسي فراري که مي‌‌خواهيد به خاطر بسپاريد به کار گيريد.

هر موضوع يادگرفتني را روي يک برگ کاغذ(فيش) بنويسيد. دقت کنيد که روي هر فيش تنها يک موضوع يادگرفتني نوشته شود. يعني لغت را در يک روي کاغذ و جواب آن را در روي ديگر برگه مي‌‌نويسيد.

مراحل کار:

1. روز اول،  تعدادي از برگه‌ها را تکميل مي‌‌کنيد و پس از اينکه هر دوروي برگه را يکي دوبار مرور کرديد، برگه‌ها را در خانه‌ي اول جعبه قرار دهيد. مي‌‌توانيد هر روز، ده پانزده يا تعداد بيش‌تري برگه آماده نمائيد.شايد در بعضي روزها هم برگه اي تهيه نکنيد.
2. روز دوم، ابتدا برگه هايي را که ديروز تهيه کرده بوديد از خانه‌ي اول برداريد.سؤالات را از روي برگه بخوانيد و سعي کنيد جواب‌ها را به خاطر بياوريد. آن‌هايي را که بلد نبوديد، مجدداً در خانه‌ي اول قرار دهيد و آن‌هايي را که بلد بوديد، به خانه‌ي دوم منتقل کنيد. پشت اين برگه هاي خانه‌ي دوم يک کاغذ رنگي با ارتفاع بيشتر قرار دهيد. در پايان، برگه هايي را که در روز دوم براي اولين بار تهيه کرده ايد در خانه‌ي اول قرار دهيد.
3. روز سوم، به برگه هاي خانه‌ي دوم دست نمي زنيد زيرا خانه‌ي دوم هنوز تکميل نشده است و ظرفيت دو گروه برگه را دارد. پس باز هم از برگه هاي خانه‌ي اول شروع مي‌‌کنيد و برگه هايي را که جواب سؤالات‌شان را بلد هستيد به خانه‌ي دوم منتقل مي‌‌نمائيد و در پشت کاغذ رنگي قرار مي‌‌دهيد تا اين برگه‌ها با برگه هاي روز گذشته مخلوط نشود. برگه هايي که پاسخ‌شان را بلد نيستيد به همراه برگه هاي جديدي که امروز تهيه کرده ايد در خانه‌ي اول قرار دهيد.
4.  در روز چهارم مراحل زير را انجام دهيد،
   الف. ابتدا از خانه‌ي دوم شروع کنيد، زيرا خانه‌ي دوم ظرفيت دو گروه برگه را دارد و ظرفيت آن روز قبل تکميل شده است. ولي فقط برگه هاي رديف جلوتر را برمي داريد. (يعني برگه هايي که جلو کاغذ رنگي قرار دارند) سؤالات روي اين برگه‌ها را مطالعه مي‌‌کنيد و اگر جواب درست داديد برگه‌ها را در داخل خانه‌ي سوم و در ابتداي آن قرار مي‌‌دهيد و پشت اين برگه‌ها يک کاغذ رنگي با ارتفاع بيش‌تر قرار مي‌‌دهيد تا فاصله گذاري مشخص شود. ضمناً برگه هاي باقي مانده در خانه‌ي دوم را جلوتر مي‌‌بريد و کاغذ رنگي را در پشت اين برگه‌ها مي‌‌گذاريد.
   ب. سپس به خانه‎ي اول برگرديد و برگه هاي آن را برداريد و آن‌هايي را که بلد هستيد در خانه‌ي دوم و پشت کاغذ رنگي قرار دهيد.
   ج. برگه هايي که پاسخ آن‌ها را بلد نيستيد و همچنين برگه هاي جديدي را که تهيه کرده ايد در خانه‌ي اول مي‌‌گذاريد.
5. خانه‌ي سوم براي چهار گروه برگه در نظر گرفته شده و بايد چهار روز صبر کنيد تا اين قسمت تکميل شود. البته هر روز پس از ورود برگه‌ها از خانه‌ي دوم به خانه‌ي سوم پشت اين برگه‌ها يک کاغذ رنگي مي‌‌گذاريد تا قسمت سوم هم به تدريج و  پس از چهار روز تکميل شود.
6. خانه‌ي چهارم جاي هشت گروه برگه را دارد و هشت روز پس از ورود اولين برگه‌ها پر خواهد شد. خانه‌ي پنجم جاي پانزده گروه برگه را دارد و شانزده روز پس از ورود اولين برگه ها، اين قسمت تکميل مي‌‌شود. يعني اگر شما در کارتان وقفه اي نيندازيد سي روز طول خواهد کشيد تا هر پنج قسمت جعبه‌ي لايتنر تکميل شود. توجه داريد که بين هر دو گروه برگه يک کاغذ رنگي با ارتفاع بيش‌تر قرار مي‌‌دهيد تا برگه هاي مربوط به روزهاي مختلف با يکديگر مخلوط نشوند.از روز سي و يکم به تدريج برگه‌ها از داخل جعبه خارج مي‌‌شوند و شما مي‌‌توانيد اين برگه‌ها را بايگاني نمائيد. زيرا پس از پنج بار تکرار موفقيت آميز هر برگه در زمان هاي متفاوت، مي‌‌توانيد مطمئن باشيد که آن موضوع را براي هميشه فرا گرفته ايد و هيچ‌گاه آن را فراموش نخواهيد کرد.

به اين ترتيب شما با روشي که شبيه بازي انفرادي است، در اوقات فراغت مي‌‌توانيد با کم‌ترين ميزان اتلاف وقت آنچه را که يادگيري اش برايتان مشکل تر است بيش‌تر تکرار کنيد و زودتر و براي هميشه به خاطر بسپاريد و آنچه را که زودتر ياد مي‌‌گيريد فقط با پنج بار تکرار براي هميشه فرا بگيريد.

نکته‌ي مهم: در هر مرحله که به سؤال يک برگه نتوانستيد جواب دهيد بايد آن را به اولين خانه برگردانيد.