تکنیک های مطالعه ادبیات

تکنیک های مطالعه ادبیات

سلام. همونطور که میدونین درس ادبیات به چندین بخش تقسیم میشه و در این بخش سعی میکنیم تکنیک های مطالعه ادبیات رو پیرامون این چند بخش مرور کنیم.

تکنیک های مطالعه ادبیات

نوشته هاو متن ها ادبیات

یکی از تکنیک های مطالعه ادبیات این است که درس ها و متن هاي ادبي را بخوانيد و به معاني لغات و اصطلاحات و کنایه هایی  كه در آنها به كاررفته توجّه كنيد. براي يافتن معاني لغات حتماً از قسمت واژه ها و اعلام در انتهاي کتاب استفاده کنيد و تنها به توضيحات مدرّسين يا اطّلاعات شخصي اکتفا نکنيد. همچنین معانی گوناگون یک واژه را  یاد بگیرید.

درس هايي را كه جمله هاي آن ها سخت تر است، با دقّت بيشتري بخوانید و سطر به سطر آنها را معني کنيد و از اصطلاحات ، كنايه ها و… كه در آنها به كار رفته است ، غافل نشويد. درس ها را به گونه اي مورد مطالعه قرار دهيد که اگر سؤالاتي با عنوان درک مطلب از آن  مطرح شد، توانايي پاسخ گويي را داشته باشيد (درک مطلب، قسمتي است که در مورد مفهوم متن و منظور نويسنده از کاربرد جمله اي خاص از شما پرسش  مي کنید)

شعر ها ادبیات

   اشعار را بخوانيد و آنها را معني كنيد. در اشعار، به آرایه های ادبي و كنايه ها و استعاره ها توجّه كنيد. معاني اشعار را بيت به بيت مطالعه كنيد. توجّه داشته باشيد که درک عميق معاني اشعار، بسيار مهم است، چون در کنکور سال هاي اخير توجّه ويژه اي به اشعار و کشف ارتباط ميان آن ها شده است

نوشتاری ها و املا ادبیات

سعي کنيد در حين مطالعه ي متون، حتماً به املاي کلمات مهم توجّه داشته باشيد زير آن ها خط بکشيد يا اين که در حاشيه ي کتاب، در صفحه اي که آن کلمه در آن قرار دارد، مجدّداً يادداشت کنيد تا با يک نگاه گذري و سطحي نيز املاي آن، در ذهنتان تداعي شود. 

تاريخ ادبيّات و اعلام

این قسمت از كتاب ادبيّات كه به زندگي شاعران و نويسندگان اشاره مي كند و در آنها موضوعاتي مانند سال تولّد و فوت ، محلِّ تولّد، نام آثار آنان و محتواي آنها و به طوركلي هرگونه اطلاعاتي درباره ي آن ها را مطرح مي كند. به علّت تعداد زياد نويسندگان و شاعران كه در كتاب ادبيّات مطرح شده است ، امكان فراموشي آنها نيز بيشتر است . بنابراين، بايد از تاريخ ادبيّات فيش برداري کنيد و مطالب فيش ها را به طور مرتّب مرور نماييد. در زير، روش هايي براي  به خاطرسپاري بهتر به شما ارائه مي شود: 

و حالا در پایان یک روش عالی برای حفظ لغات و اسامی  در ادبیات رو با هم مرور میکنیم:

۱- روشهاي خاصّي براي حفظ اسامي و نكات و… ابداع كنيد. 

   مثلاً براي يادگيري و حفظ مطالب از تكنيك هايي نظير مخفّف ها استفاده كنيد؛ مثلاً، براي حفظ آثار خمسه ي نظامي گنجوي كه عبارتند از: مخزن الاسرار، ليلي و مجنون،  خسرو و شيرين، هفت پيكر و اسكندرنامه. با استفاده از حروف اوّل آن ها مي توان كلمه ي مخفّف «ملخها» را ساخت و از اين كلمه براي به يادآوري آثار نظامي مي توانيد استفاده كنيد.  

خلاصه اي از مطالب کتاب را به صورت فيش درآوريد تا در زمان هاي مناسب بتوانيد مرور کنيد. 

براي حفظ كردن لغات و اصطلاحات، مي توانيد از دو روش زير در هنگام مطالعه و يادگيري، استفاده كنيد. 

روش اوّل– استفاده از كلمات هم خانواده است ؛ مثلاً، براي حفظ معني كلمه ي «مقيم » ببينيد چه كلمه ي هم خانواده اي از آن را مي شناسيد.  [اقامت كننده] و به وسيله ي آنها كلمه ي موردنظر را فرا گيريد. [و مقيم؛ يعني، اقامت كننده ، كسي كه در مكاني مسكن گزيده باشد]

روش دوم– تداعي معاني است . در اين روش ببينيد واژه يا لغت موردنظر در ذهن شما چه معنايي را تداعي مي كند؛ مثلاً، كلمه ي «مهد» شما را به ياد كلمه ي مهدكودك مي اندازد كه به معني محلِّ نگهداري كودك است . بنابراين، مهد به معني محل نگهداري و گهواره است . شما در اين جا معاني كلمات ناآشنا را با كلماتي كه براي ذهن شما آشنا هستند، پيوند مي زنيد. مثال ديگر، كلمه ي محظوظ است كه شما را به ياد حظ كردن (به معني بهره مند شدن ) مي اندازد. پس، محظوظ به معني «بهره مند شده » مي باشد. 

سعي كنيد با استفاده از اين روشها و خلاقيّت ، علاوه بر اين كه مطالب را بهتر به حافظه مي سپاريد، مطالعه ي درس ادبيّات را شيرين تر كنيد. 

الف- فيش هاي مربوط به لغات 

در هنگام اجرای تکنیک های مطالعه ادبیات ، هرگاه به لغاتي رسيديد كه احساس كرديد مهم هستند يا به يادسپاري آنها براي شما مشكل است و همچنين لغاتي كه از نظر املايي مهم هستند، آنها را روي فيش ها بنويسيد و آنها را به دفعات مرور كنيد. 

بر روي اين فيش ها مي توانيد معاني اصطلاحات و واژه ها و عبارات مهم و حتي معاني ضرب المثل ها و يا كنايه ها و استعاره ها را نيز يادداشت كنيد. علاوه بر اين به لغاتي كه مشابه همديگر هستند نيز توجه كنيد و آنها را روي يك فيش يادداشت كنيد. مانند: 

چند مثال ازلغت هاي مشكل :تطاول(دست درازي كردن )ديلاق (قددراز) صولت(حمله ـ شدّت ) قاپوچي (دربان ) 

چند مثال از لغت ها (با تأكيد بر وجه املايي ): تنزيه (پاك شمردن ) سفاهت (ناداني ) سماط (سفره ) مخذول (خوار شده ) محظوظ (بهره مند شده ) تپق (گرفتگي زبان ) 

چند نمونه ازتضادزل ابد (زمان بدون آغاز زمان بدون پايان ) اقبال و ادبار (روي آوردن شانس پشت كردن شانس )

ب- فيش هاي تاريخ ادبيّات 

در بالاي اين فيش ها نام شخصيّت موردنظر را بنويسيد و اطّلاعاتي را كه درباره ي اين شخصيّت در كتاب هاي درس ادبيّات مي بينيد، در پايين آن يادداشت كنيد. از جمله قرني که در آن مي زيسته اند، آثار، محتواي آثار، سبك ادبي، نگارش نويسنده و يا ويژگي هاي خاصِّ نگارش وي ، شاگردان و هم عصران معروف آن و به طور كلي هرگونه اطّلاعاتي را كه در كتابهاي درسي درباره ي آنها آمده است، به طور خلاصه يادداشت كنيد. در پايان، لازم است يادآوري شود که در تهيّه ي اين فيش ها و خلاصه ها حتماً به قسمت اَعلام در انتهاي کتاب توجّه کنيد، زيرا بسيار مورد توجّه طراحان سؤال قرار دارد.

موفق باشید – پست آقای عظیمی